Τα δημόσια έργα υποδομής στην Κρήτη. 2023 -2030. Πώς επηρεάζουν τις ιδιωτικές επενδύσεις και την κτηματαγορά

Με την πάροδο των χρόνων η ραγδαία άνοδος του τουρισμού άλλαξε τις ισορροπίες με αποτέλεσμα σήμερα το τουριστικό προϊόν να αντιπροσωπεύει σχεδόν το 50% του περιφερειακού προϊόντος, με το Ηράκλειο και τα Χανιά να ηγούνται συνεισφέροντας περίπου το 75% αυτού.

Το τοπικό παραγωγικό μοντέλο δεν μεταλλάχθηκε προφανώς μέσα σε μία μέρα αλλά προέκυψε ως σωρευτικό αποτέλεσμα επιμέρους αναπτυσσόμενων τάσεων. Και μπορεί μεν η φιλοξενία να είναι μέρος της κρητικής κουλτούρας και ο Ξένιος Δίας πολιτιστική κληρονομιά από την αρχαιότητα, ωστόσο χωρίς την συμβολή της επενδυτικής δραστηριότητας (ιδιωτικής και δημόσιας) δεν θα φτάναμε στα σημερινά αποτελέσματα.

Σχέση Δημοσίων και Ιδιωτικών Επενδύσεων

Ένα πολύ ενδιαφέρον στοίχημα για την τοπική οικονομία είναι ο μακροπρόθεσμος συσχετισμός που θα διαμορφωθεί ανάμεσα στις δημόσιες και τις ιδιωτικές επενδύσεις.

Στις χώρες της ευρωζώνης στατιστικά προκύπτει ότι μακροπρόθεσμα η σχέση μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων είναι θετική, δηλαδή οι κατά τόπους δημόσιες επενδύσεις λειτουργούν ως μοχλός για τη συσσώρευση ιδιωτικού κεφαλαίου.

Ειδικότερα στις περιπτώσεις που το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων αφορά αναπτυξιακά τεχνικά έργα (οδικά δίκτυα, λιμάνια, αεροδρόμια, ενέργεια, επικοινωνίες) οδηγεί σε αύξηση της απόδοσης του ιδιωτικού κεφαλαίου και ανοίγει το δρόμο για την αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων.

2023-2030 : Δημόσιες επενδύσεις ύψους 7 δις ευρώ

Η κρητική οικονομία βρίσκεται ενώπιον μιας μεγάλης πρόκλησης καθώς πολλά μεγάλα έργα υποδομών, αθροιστικού προϋπολογισμού που ξεπερνά τα 7 δις € δρομολογούνται ή βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Έργα που αναμένεται να αναβαθμίσουν σημαντικά όλο το νησί και να ενισχύσουν ακόμα περισσότερο τις προοπτικές της τοπικής οικονομίας και ειδικά του τουρισμού. Ενδεικτικά αναφέρουμε τρία:

• Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης : Ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης (ΒΟΑΚ) είναι έργο συνολικού προϋπολογισμού 1,8 δις €. Ο νέος σύγχρονος αυτοκινητόδρομος θα ενώσει τα δύο άκρα της Κρήτης με το σημαντικότερο τμήμα του προϋπολογισμού 1,32 δις € να αφορά το κομμάτι που θα συνδέει τα Χανιά με τη Χερσόνησο.

• Ηλεκτρική Διασύνδεση Κρήτης: Το έργο της Ηλεκτρικής Διασύνδεσης της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα αποτελεί τη μεγαλύτερη επένδυση για την μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας που γίνεται στην Ελλάδα. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 1 δις € και στόχο έχει αφενός την κάλυψη των αυξημένων ενεργειακών αναγκών της Κρήτης και αφετέρου τη δραστική μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος.

• Νέο Αεροδρόμιο Ηρακλείου: Το νέο διεθνές αεροδρόμιο στο Kαστέλι Hρακλείου θα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο της χώρας, μετά το «Eλ. Bενιζέλος» στην Αθήνα. Το έργο που βρίσκεται σε εξέλιξη έχει προϋπολογισμό 500 εκατ.€ και αναμένεται να παραδοθεί την περίοδο 2025-2026.

ΣΔΙΤ & ΤΑΙΠΕΔ

Σημαντικά έργα υποδομής και ανάπτυξης έχουν δρομολογηθεί επίσης μέσω των έργων σύμπραξης ιδιωτικού και δημόσιου τομέα (ΣΔΙΤ) και μέσω του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου  (ΤΑΙΠΕΔ).

Χαρακτηριστικό παράδειγμα ΣΔΙΤ είναι το Φράγμα του Ταυρωνίτη, έργο με συνολικό προϋπολογισμό 215 εκ. € που θα επιλύσει ένα αίτημα δεκαετιών για την άρδευση γεωργικών εκτάσεων μεγάλης απόδοσης, εξοικονομώντας νερό για άλλες χρήσεις, όπως η ύδρευση οικισμών και τουριστικών εγκαταστάσεων.

Εξάλλου το ΤΑΙΠΕΔ  δρομολογεί την πώληση της πλειοψηφίας του μετοχικού κεφαλαίου του Οργανισμού Λιμένος Ηρακλείου, τον έλεγχο του οποίου διεκδικούν μεγάλα επενδυτικά σχήματα. Επίσης παραχωρείται η πρώην αμερικανική βάση στις Γούρνες Ηρακλείου σε επενδυτικό σχήμα που σχεδιάζει να αναπτύξει στην έκταση των 350 στρεμμάτων τουριστικό συγκρότημα με καζίνο.

Ιδιωτικές Επενδύσεις

Το επενδυτικό ενδιαφέρον για την περιφέρεια της Κρήτης κλιμακώνεται και φαίνεται να ελκύει ολοένα και μεγαλύτερα Project με επίκεντρο τον κλάδο του τουρισμού. Μεταξύ των εκατοντάδων τουριστικών επενδύσεων που υλοποιούνται ξεχωρίζουμε τις εξής:

Costa Nopia – Budget 300εκ.ευρώ

Το project Costa Nopia (ΌμιλοςΛεπτός) αφορά τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου παραθεριστικού και τουριστικού θερέτρου που θα αποτελείται μεταξύ άλλων από 13 γειτονιές με περίπου 830 κατοικίες, 2 ξενοδοχειακές μονάδες με συνολική δυναμικότητα 300 δωματίων, γηπέδου γκολφ κα. Έχει προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ και θα αναπτυχθεί σε έκταση περίπου 1.130 στρεμμάτων στην περιοχή Νωπήγεια στον κόλπο της Κισσάμου. Το project έχει ήδη ενταχθεί από το 2019 στο καθεστώς των Στρατηγικών Επενδύσεων. 

Project Bali Creta - 238 εκ.ευρώ

Το προτεινόμενο επενδυτικό σχέδιο αφορά την ανάπτυξη και λειτουργία συμπλέγματος πέντε παραθεριστικών οικιστικών συγκροτημάτων, δύο ξενοδοχειακών μονάδων και μαρίνας. Η συνολική έκταση της επένδυσης ανέρχεται σε 1.130.372 τ.μ. και βρίσκεται στην θέση «Άγιος Νικόλαος» του Δήμου Μυλοποτάμου στο Ρέθυμνο. Το επενδυτικό σχέδιο ανήκει στην εταιρεία Blue Frontier Μονοπρόσωπη Α.Ε. και  κατατέθηκε στην Enterprise Greece για την υπαγωγή της στο καθεστώς των στρατηγικών επενδύσεων κατηγορίας 1, προκειμένου η εταιρεία να επωφεληθεί από τα κίνητρα της χωροθέτησης και ταχείας αδειοδότησης.

Ikos Kissamos – 125 εκ.€

Ο ξενοδοχειακός όμιλος Sani/Ikos με σημαντική διεθνή παρουσία προχωρά στη δημιουργία του πρώτου ξενοδοχειακού συγκροτήματος υπό το εμπορικό σήμα της Ikos Resorts στην Κρήτη. Η επένδυση αφορά ξενοδοχειακό συγκρότημα που θα εκτείνεται σε περισσότερα από 200 στρέμματα με παραλιακό μέτωπο μήκους 600 μέτρων στον κόλπο της Κισάμου Χανίων. Το συγκρότημα θα διαθέτει συνολικά 400 δωμάτια, bungalows και βίλες με περίπου 1.200 κλίνες. Η συνολική επένδυση αναμένεται να ξεπεράσει τα 125εκ.€ και η λειτουργία του συγκροτήματος αναμένεται να ξεκινήσει το 2025.

Οι επιδράσεις των επενδύσεων στην Κτηματαγορά

Όπως έχουμε επανειλημμένα γράψει στο blog μας τουρισμός και κτηματαγορά είναι κλάδοι άρρηκτα συνδεδεμένοι, με την έννοια ότι οι τάσεις που κυριαρχούν στον ένα κλάδο επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα τις εξελίξεις στον άλλο.

Όσο πληθαίνουν τα μεγάλα τουριστικά projects τόσο μεγαλώνει η προβολή της Κρήτης και αναδεικνύεται ως επενδυτικός προορισμός. Αυτό συμπαρασύρει και μικρότερης κλίμακας επενδύσεις πχ πολυτελή τουριστικά καταλύματα, βίλες κλπ. Το brand Κρήτη μεγαλώνει σταδιακά και αυτό εξαργυρώνεται από πολλά υποσυστήματα της τοπικής οικονομίας.

Στην παρούσα λοιπόν συγκυρία η διαρκώς αυξανόμενη ιδιωτική επενδυτική δραστηριότητα στο τουρισμό σε συνδυασμό με το έντονα αναπτυξιακό πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων για την Κρήτη, φαίνεται ότι θα οδηγήσουν σε ακόμα μεγαλύτερη ανάπτυξη την κρητική κτηματαγορά. Αν επιβεβαιωθεί η θεωρία ότι η ποσοτική συσσώρευση φέρνει την ποιοτική αλλαγή, οι αλλαγές που έρχονται τα επόμενα χρόνια θα διαμορφώσουν ένα διαφορετικό τοπίο συνολικά στην τοπική οικονομία με σαφώς ποιοτικότερα χαρακτηριστικά.

• αγοραστής
• πωλητής
• ιδιοκτήτες
• Κρήτη